ไพร่ : เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

ไพร่ หมาย ถึง  เดอะไดอารี่ บันทึกประวัติศาสตร์ชาติไทยกับสถาบันพระมหากษัตริย์ ตอนที่ ๓๔ เลิกทาส การเลิกทาส และ การเลิกไพร่ เป็นพระราชกรณียกิจสำคัญยิ่ง  รู้จัก ไพร่ ความหมายของ ไพร่ คือ สามัญชนทั่วไปที่ไม่ได้อยู่ในฐานะทาส หรือเจ้าขุนมูลนาย ตามการจัดระเบียบชนชั้นทางสังคม ที่เริ่มต้นในรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ เปิดหลักฐาน

คำแปล ความหมาย บทสวดธัมมนิยาม ปัพพโตปมคาถา (ชรา ไพร่ก็ตาม เป็นคนยากจนเทหยากเยื่อก็ตาม ย่อมถูกความ ถึงเฉพาะอยู่, ส่วนธาตุนั้น ครั้นรู้พร้อมเฉพาะแล้ว 6 ไพร่ ไพร่ หมายถึง สามัญชนทั่วไปที่ไม่ได้อยู่ในฐานะทาส หรือเจ้าขุนมูลนาย มี 9 พระมหากษัตริย์ พระมหากษัตริย์ หมายถึง ประมุขหรือผู้ปกครองสูงสุดของรัฐ

ผ่านด่าน A จังกอบ ก็มี จกอบ เป็นคำเขมรโบราณ ตามรูปศัพท์แปลว่า สิ่งผูกมัด ได้แก่ ภาษี คือภาษีที่เรียกเก็บจากผู้นำสัตว์และสินค้าอื่นไปเที่ยวขายในที่ต่าง ๆ คำนี้ใช้ว่า ไพร่ ในศิลาจารึกหลักที่ 1 นี้  2 ไพร่สม หมายถึง ไพร่ที่พระมหากษัตริย์พระราชทานให้กับบรมวงศานุวงศ์ และขุนนาง กับไทยถิ่นอีสาน แต่ความหมายเปลี่ยนไป คือ อ้าย หมายถึง พี่ชาย เอื้อย หมายถึง พี่